Είστε απλά λυπημένοι ή έχετε σοβαρή καταθλιπτική διαταραχή;

 Είστε απλά λυπημένοι ή έχετε σοβαρή καταθλιπτική διαταραχή;

Εάν έχετε κατάθλιψη, δεν είστε μόνοι αφού στις ΗΠΑ, περισσότεροι από 17 εκατομμύρια ενήλικες και 3 εκατομμύρια έφηβοι είναι αντιμέτωποι με την κατάθλιψη. 

Δυσκολεύεστε να σηκωθείτε από το κρεβάτι τα περισσότερα πρωινά; 

Η σκέψη και μόνο να ντυθείς το πρωί είναι κουραστική; 

Είναι λιγότερο διασκεδαστικό να περνάς χρόνο με φίλους και συγγενείς; 

Έχετε καταλάβει ότι τρώτε πολύ περισσότερο ή πολύ λιγότερο από το συνηθισμένο;

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν, ότι η κατάθλιψη σημαίνει απλά να νιώθεις, πραγματικά, πολύ λυπημένος. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να κλαίτε για να έχετε κατάθλιψη. Όλες οι παραπάνω συμπεριφορές - και μια μυριάδα άλλων που επηρεάζουν το πώς σκέφτεστε, αισθάνεστε, συμπεριφέρεστε και εκφράζεστε - μπορεί να είναι σημάδια κατάθλιψης.

Στην πραγματικότητα, η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο συχνές ασθένειες παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.  Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες επηρεάζει περίπου 17,3 εκατομμύρια ενήλικες ηλικίας 18 ετών και άνω (8,7 τοις εκατό των γυναικών και 5,3 τοις εκατό των ανδρών), καθώς και περίπου 3,2 εκατομμύρια εφήβους ηλικίας 12 έως 17 (13,3 τοις εκατό).

Πώς θα ξέρετε ότι πρόκειται για μείζονα κατάθλιψη;

Πιθανότατα έχετε ακούσει τη λέξη «κατάθλιψη» για να περιγράψετε φυσιολογικές καθημερινές αλλαγές  στη διάθεση σας, πράγματα όπως «Αυτό το κούρεμα δεν μου άρεσε μου προκάλεσε κατάθλιψη» ή «Αυτή η ταινία ήταν τόσο λυπημένη, νιώθω κατάθλιψη». Αλλά όταν είστε πραγματικά καταθλιπτικοί, αυτό δεν αφορά στιγμές και μεμονωμένα γεγονότα, λέει η κλινική ψυχολόγος Lorna Gale Cheifetz, PsyD . "Δεν λειτουργείς πραγματικά ‘’, όπως υποστηρίζει.

Στην πραγματικότητα, για να διαγνωστεί κάποιος με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή - μερικές φορές ονομάζεται κλινική κατάθλιψη ή απλά κατάθλιψη, ή με τη συντομογραφία της MDD  πρέπει να αντιμετωπίζετε προσεκτικά ένα σύνολο διαφορετικών συμπτωμάτων  για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα, για τουλάχιστον δύο εβδομάδες.

Ένα από αυτά τα συμπτώματα, πρέπει να είναι επίμονα συναισθήματα θλίψης, κενού ή απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που συνηθίζατε να απολαμβάνετε, όπως π.χ. δουλειά, χόμπι, να περνάτε χρόνο με φίλους - ακόμη και απώλεια ενδιαφέροντος για φαγητό και ερωτική απόλαυση.

Σύμφωνα με το τρέχον Εγχειρίδιο Διαγνωστικών και Στατιστικών των Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας  (DSM-5), πρέπει επίσης να αντιμετωπίζετε τουλάχιστον τέσσερα από τα ακόλουθα συμπτώματα (ή έστω τρία εάν έχετε δύο από τα παραπάνω συμπτώματα):

·         Σημαντικές αλλαγές στην όρεξη - απώλεια βάρους ή αύξηση που δεν σχετίζεται με τη δίαιτα.

·         Πρόβλημα ύπνου (αϋπνία) ή υπερβολικό ύπνο (υπερυπνία).

·         Αυξημένη ανησυχία (ονομάζεται ψυχοκινητική διέγερση) ή το αντίθετο, (ονομάζεται ψυχοκινητική καθυστέρηση).

·         Κόπωση ή απώλεια ενέργειας που καθιστά δύσκολες ακόμη και απλές εργασίες, όπως  το ντύσιμο ή  το πλύσιμο.

·         Αίσθημα μη χρήσιμης ή αδικαιολόγητης έντονης ενοχής, όπως να σκεφτόμαστε συνεχώς λάθη του παρελθόντος.

·         Δυσκολία σκέψης, αδυναμία συγκέντρωσης ή δυσκολία λήψεως αποφάσεων.

·         Επαναλαμβανόμενες σκέψεις για τον θάνατο και συχνούς λογισμούς αυτοκτονίας (χωρίς ή με συγκεκριμένο σχέδιο).

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι για να υπολογίσουμε τη διάγνωση μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής, ένα σύμπτωμα πρέπει να προκαλέσει σημαντική δυσφορία ή να κάνει τις καθημερινές εργασίες πολύ πιο δύσκολες από το συνηθισμένο. Έτσι, για παράδειγμα, εάν έχετε συνήθως πρόβλημα να κοιμηθείτε, η αϋπνία δεν θα μετρηθεί ως σύμπτωμα μείζονος κατάθλιψης για εσάς. Σίγουρα δεν μπορείτε να κάνετε μόνοι σας διάγνωση ή διαβάζοντας ένα άρθρο.

Σε ποιες περιπτώσεις δεν έχουμε κατάθλιψη;

Εάν έχετε μερικά από τα παραπάνω συμπτώματα, αλλά όχι αρκετά από αυτά και μερικά ακόμη, ή δεν είναι τόσο σοβαρά ώστε να πληρούν τα κριτήρια για μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD), ενδεχομένως μπορεί να έχετε δυσθυμία, η οποία είναι μια εξίσου επίμονη καταθλιπτική διαταραχή (PDD - το νέο όνομα του DSM-5) αλλά όμως δεν είναι κατάθλιψη.

Τα συμπτώματα της δυσθυμίας είναι παρόμοια με τα συμπτώματα της κατάθλιψης, όπως προβλήματα ύπνου, χαμηλή ενέργεια, χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία συγκέντρωσης, κακή όρεξη και αισθήματα απελπισίας - αλλά είναι πιό ήπια και συνήθως είναι χρόνια συμπτώματα:

Μπορείτε γενικά να λειτουργήσετε στην καθημερινότητα, αλλά όχι στο 100% των δυνατοτήτων σας. Για να πληρείτε τα κριτήρια για την δυσθυμία, η διάθεσή σας πρέπει να είναι χαμηλή και πρέπει να έχετε τουλάχιστον δύο ακόμη συμπτώματα για δύο ή και περισσότερα χρόνια.

Να τονίσουμε ακόμη μια φορά πως τέτοια διάγνωση περί της δυσθυμίας μπορεί να γίνει μόνο από ειδικούς της Ψυχικής Υγείας.

Είναι επίσης δυνατό να έχουμε κάτι που ονομάζεται «διπλή κατάθλιψη», στο οποίο η χρόνια δυσθυμία  εξελίσσεται σε κατάθλιψη (συνήθως προκαλείται από ένα σημαντικό γεγονός, όπως η απώλεια θέσης εργασίας ή η αποτυχία επίτευξης ενός σημαντικού στόχου) διαρκεί για μικρό χρονικό διάστημα, ανάλογα το γεγονός και στη συνέχεια επανέρχεται σε χρόνια δυσθυμία. Αν και δεν είναι ευρέως γνωστό, η διπλή κατάθλιψη επηρεάζει το 75% των ατόμων με δυσθυμία κάποια στιγμή στη ζωή τους, σύμφωνα με τον Οργανισμό Εθνικής Συμμαχίας για την Ψυχική Ασθένεια. 

Μπορείτε ακόμη και να αισθανθείτε κατάθλιψη και να μην έχετε καθόλου διαταραχή της διάθεσής σας. Αυτό συμβαίνει, επειδή τα συμπτώματα πολλών άλλων υποκείμενων ιατρικών νοσημάτων, όπως η αναιμία , τα προβλήματα του θυρεοειδούς , η νόσος του Lyme , η νόσος του Πάρκινσον καθώς και ο καρκίνος του παγκρέατος, μπορούν να μεταμφιεστούν ως κατάθλιψη. 

Κάνοντας τα πράγματα πιο συγκεχυμένα, ωστόσο, ακόμη και κάποιο φάρμακό θα μπορούσε να φταίει για την κατάθλιψη ή δυσθυμία: Μια επιστημονική μελέτη του University of Illinois στο Chicago College of Pharmacy, που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2018 στο The  Journal of the American Medical Association, υπολόγισε, ότι, το 33% των ενηλίκων των ΗΠΑ μπορεί να χρησιμοποιούν ένα ή περισσότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες που μιμούνται την κατάθλιψη, συμπεριλαμβανομένων των σκέψεων αυτοκτονίας. 

Σε αυτά τα φάρμακα συμπεριλαμβάνονται τα αντισυλληπτικά χάπια, καθώς και ορισμένες θεραπείες όπως για την υψηλή αρτηριακή πίεση, για την υψηλή χοληστερόλη, την παλινδρόμηση οξέος του στομάχου και αντίστοιχα φάρμακα για την αντιμετώπιση της σοβαρής ακμής.

Πολλοί μάλιστα, μπορεί να εκπλαγούν όταν μάθουν ότι τα φάρμακά τους, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν καμία σχέση με αντίστοιχα φάρμακα για την διάθεση ή το άγχος ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση που σχετίζεται συνήθως με την κατάθλιψη, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων κατάθλιψης και μπορεί να οδηγήσουν σε διάγνωση κατάθλιψης.

 

«Οι ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα για κάποια θεραπεία πρέπει να γνωρίζουν τον κίνδυνο κατάθλιψης που έρχεται με όλα τα είδη κοινών συνταγογραφούμενων φαρμάκων - πολλά από τα οποία είναι επίσης διαθέσιμα χωρίς ιατρική συνταγή», σημειώνει η Dima Mazen Qato, PharmD, PhD , επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο και επικεφαλής συγγραφέας της συγκεκριμένης μελέτης.

Ποιες είναι οι ρίζες της κατάθλιψης;

Υπάρχει ευρεία συμφωνία μεταξύ επαγγελματιών και ειδικών ερευνητών ψυχολόγων ή συμβούλων Ψυχικής Υγείας ότι η κατάθλιψη προκαλείται κυρίως από τρία είδη παραγόντων που αλληλεπιδρούν σε διαφορετικούς βαθμούς σε κάθε ασθενή:

·         Βιολογικά (συμπεριλαμβανομένων των γονιδίων σας, των ορμονών σας και της σωματικής σας υγείας),

·         Ψυχολογικά (όπως οι δεξιότητές σας στην αντιμετώπιση καταστάσεων και το πώς βλέπετε τον εαυτό σας) και,

·          Κοινωνικά (όπως διαφορετική αμφύθιμη συμπεριφορά  ή παρατεταμένο άγχος στην εργασία ή στο σπίτι).

Πρόσφατη έρευνα επισημαίνει  τη σημασία του μικροβίου του εντέρου στην υγεία , δηλαδή τα «καλά» βακτήρια που βρίσκονται στο έντερο ώστε να  διατηρούν την καλύτερη δυνατή λειτουργία στην πεπτική οδό. Ένα τέτοιο υγιές μικρόβιο φαίνεται πως παίζει ουσιαστικό ρόλο στην απελευθέρωση ορμονών και χημικών του εγκεφάλου που ρυθμίζουν την διάθεση, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2019 στο περιοδικό Science . 

 

Εμπόδια στη θεραπεία: Παίρνουν όλοι τη βοήθεια που χρειάζονται;

Οι περισσότερες μορφές κατάθλιψης είναι θεραπεύσιμες, ειδικά όταν η  θεραπευτική προσέγγιση είναι προσαρμοσμένη στο σώμα, τις ανάγκες και τον τρόπο ζωής ενός ατόμου. 

Ωστόσο, περίπου το 35% των ενηλίκων και το 60% των εφήβων που  έχουν κάποια μορφή κατάθλιψης δεν λαμβάνουν καμία θεραπεία. 

Αυτό είναι ανησυχητικό δεδομένου ότι η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο πολλών άλλων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων , του διαβήτη, του εγκεφαλικού επεισοδίου και της νευροεκφυλιστικής νόσου του Alzheimer, επίσης, η κατάθλιψη έχει συνδεθεί με την κατάχρηση διάφορων νόμιμων και μη ουσιών. Η κατάθλιψη, δυστυχώς, αυξάνει επίσης τον κίνδυνο αυτοκτονίας, αφού πρόκειται για την 10η κύρια αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με το NIMH. 

Οι λόγοι που οι άνθρωποι δεν λαμβάνουν θεραπεία, ποικίλλουν. ‘’Πολλοί άνθρωποι με κατάθλιψη, υποφέρουν στη σιωπή, επειδή δεν ζούμε ακόμα σε κοινωνίες με διαμορφωμένη κουλτούρα που να επιτρέπει σε ανθρώπους που νοσούν να μιλήσουν ελεύθερα για το πρόβλημα τους, χωρίς τον φόβο να στιγματιστούν’’ λέει η ψυχοθεραπεύτρια Χίλαρι Τζάμπικς Χέντελ , μια  κλινική Κοινωνική Λειτουργός και Συγγραφέας του βιβλίου ‘’Not Depression: Working on the  Change.’’

 Ένας άλλος λόγος που οι άνθρωποι αποφεύγουν μία χρήσιμη θεραπεία, είναι, ότι η κατάθλιψη ενθαρρύνει την πεποίθηση ότι τίποτα δεν θα μπορούσε  βοηθήσει τον πάσχοντα να νιώσει καλύτερα.

 Όπως  εξήγησε η δημοσιογράφος Σούζαν Τσενγκ σε ένα δοκίμιο που έγραψε για την κατάθλιψή της:

«Μερικές φορές παλεύεις να επιστρέψεις πίσω, αλλά τις περισσότερες μέρες απλά κάθεσαι εκεί  μέσα σε μια ήσυχη παραίτηση, προσπαθώντας να κάνεις το καλύτερο για να αναπνεύσεις. Και επειδή νιώθεις ότι η  ασθένεια είναι μέρος του εαυτού σου, βαθιά χαραγμένη στην ύπαρξή σου, αρχίζεις να πιστεύεις σιγά σιγά ότι έτσι νιώθουν όλοι. " 

Ένα βασικό εμπόδιο, είναι επίσης το κόστος της φροντίδας που απαιτείται. Η ανεπαρκής ασφάλιση ή ελάχιστη ασφαλιστική ικανότητα καθιστά το κόστος των απαιτούμενων φαρμάκων για την κατάθλιψη απαγορευτικό. Η φτώχεια, διπλασιάζει την πιθανότητα ενός ατόμου να εμφανίσει σοβαρή κατάθλιψη, αλλά ο ίδιος παράγοντας ταυτόχρονα, καθιστά δυσκολότερη την πρόσβαση του ατόμου σε θεραπεία.  Ευτυχώς, υπάρχουν και μερικές επιλογές χαμηλού κόστους, όπως κρατικές ψυχολογικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες εξάπαντος πρωτοβουλίες με ελεύθερη πρόσβαση στο ευρύ κοινό, Ομάδες Αυτοβοήθειας για την Κατάθλιψη ή Δυσθυμία, σεμινάρια, καμπάνιες ενημέρωσης και πρόληψης τόσο από ιδιωτικούς όσο και κρατικούς φορείς.

Σημείωση της Μεταφράστριας: Για όλους τους παραπάνω λόγους θα ήθελα να επισημάνω ακόμη μια φορά πως  δεν θα πρέπει να προσπαθήσει κάποιος να διαγνώσει αφ΄εαυτού του την κατάθλιψη ή δυσθυμία, δηλ. να αποπειραθεί με ποικίλους τρόπους (με διαδικτυακά επιστημονικά  άρθρα, ψυχολογικά τεστ κ.λπ.), αλλά να απευθυνθεί μάλλον σε ειδικούς Συμβούλους της Ψυχικής Υγείας ή Ψυχολόγους, ώστε, με ασφάλεια να του διαγνωσθεί αν πάσχει όντως ή όχι από την εν λόγω ψυχική νόσο,  και εν τέλει ποια θεραπεία είναι χρήσιμη και κατάλληλη. Τέλος, θεωρώ, ότι είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε πως μια κακή διάθεση, είτε μερικές όχι και τόσο καλές και ‘’φωτεινές’’ ημέρες, δεν σηματοδοτούν μάλλον  αρκετές φορές συμπτώματα κατάθλιψης ή δυσθυμίας. (Όλγα Ιωάννου)

 

 

Αποκλειστικά για το psycho-logic.gr

 

Μετάφραση: Όλγα Ιωάννου, Κλινική Ψυχολόγος

Φιλολογική Επιμέλεια: Μάξιμος Παπάς, Φιλόλογος

 

Πρωτότυπη δημοσίευση και πηγή του άρθρου:  https://www.everydayhealth.com/depression/major-depressive-disorder/